Mindful fotograferen… ik had daar een bepaald beeld bij. Bijvoorbeeld dit: ik leerde ooit van een professioneel fotograaf om vooraf aan het fotograferen een omgeving te verkennen, door er rond te lopen, verschillende hoeken te bekijken, de tijd te nemen, en pas na een half uur of zo de camera eens te pakken.
Ik zal eerlijk zijn: dat lukte mij niet. Ik ben weliswaar ontspannen wanneer ik fotografeer, maar vaak pak ik mijn momenten terwijl ik wandel en even stil blijf staan. Als het heel mooi of interessant is misschien iets langer. Toen ik hoorde over mindful fotograferen dacht ik dan ook niet dat dat op mijn manier van werken van toepassing was. Toch zijn er veel kenmerken die ik herken en daarom ga ik er toch op in.
Ik heb mezelf nooit zo mindful gevoeld. Ik hou me er niet speciaal mee bezig, ik doe geen yoga, ik mediteer niet. Ik heb er zelfs jaren over gedaan om gemakkelijker in het hier en nu te zijn. Maar wanneer ik fotografeer, zo heb ik ontdekt, weet ik gewoon hoe ik in de flow kan komen en blijkt het helemaal niet moeilijk om in het nu te zijn.
Wanneer ik de dagelijkse drukte achter me laat, wanneer ik minimaal twintig minuten heb gewandeld, dan pas ga ik de dingen zien die ik wil vastleggen. Er ontstaat innerlijke rust in mij én afstemming tussen mij en de omgeving, waardoor ik ‘ga zien’.
Aandacht voor het moment
Mindful fotografie gaat over aandacht en bewustzijn in het creatieproces en over de staat waarin je zelf verkeert. De nadruk ligt meer op de persoonlijke, intuïtieve beleving – met een open en ontvankelijke houding – en minder op de techniek. Het gaat het om experimenteren zonder vastomlijnd idee van wat het resultaat moet zijn. Datzelfde geldt ook voor mijn werk. Ik zie een vorm, een kleur, meerdere kleuren vaak, licht, structuren, details en patronen. In ieder geval iets wat me raak en waar ik van binnen van ‘aan’ ga. Hoe het resultaat eruit zal zien zie ik op dat moment ook niet voor me. Wanneer ik beweeg tijdens het fotograferen al helemaal niet.
Focus op sfeer en gevoel
Wanneer ik techniek als uitgangspunt neem, zoals veel fotografen perfect kunnen, dan zet ik mezelf vast lijkt het wel. Bij mij vormt juist nieuwsgierigheid naar wat ik zie en ervaar de basis van mijn werk. Niet eens om de kijker iets te laten voelen maar omdat ik wil vastleggen wat ik zelf voel. Mezelf laten raken en dat tot uiting brengen vind ik het mooiste van de fotografie. Die innerlijke ervaring delen is het mooiste wat er is. Dat betekent dat een beeld lang niet altijd technisch perfect is, zeker niet haarscherp en mensen zich ook nog weleens laat afvragen: waar kijk ik nou eigenlijk naar? Het beeld weerspiegelt mijn persoonlijke gevoel dat vaak verder gaat dan het vastleggen van het onderwerp.
Spelen zonder verwachting
Bij mindfulness gaat het om vrij zijn van verwachtingen en oordelen. Ik heb gemerkt bij het fotograferen dat verwachtingen mijn resultaten juist belemmeren. In die zin bevat het fotograferen vele lessen voor mij. Wanneer ik de deur uitga met het plan om water vast te leggen en ik zie iets anders moois, dan zou mijn verwachting remmend kunnen werken. Dat is ook zeker gebeurd. Op een gegeven moment besloot ik dat ik dat los moest laten, want bij verwachtingen komen onmiskenbaar teleurstellingen.
Wanneer je zonder verwachtingen op pad gaat zorgt dat voor een speelsere en meer verkennende houding. En juist dan vind je de grootste schatten.
Kortom; misschien heb ik met mijn manier van fotograferen wel de perfecte manier gevonden om – heel mindful – bij mezelf te komen en blijk mindful fotograferen wel precies de term die past.
Meer lezen?
Mijn uitgangspunten bij creatieve fotografie
Impressionistische fotografie vangt sfeer en gevoel
ICM-fotografie: voor fotografen die van schilderen houden
